Net als dit jaar kent Spanje in 2023 weer tien nationale feestdagen. Daarnaast zijn er nog vier andere feestdagen, waarover de regio’s zelf kunnen beslissen. Wanneer je weer reisplannen maakt naar Spanje, check dan eerst even deze kalender, want sommige feestdagen zijn supergaaf om mee te maken. Of je ondervindt er juist hinder van doordat alle winkels zijn gesloten en het heel druk is op de Spaanse autowegen. Spanjaarden brengen de feestdagen over het algemeen met hun familie door en reizen daarvoor kriskras door het hele land.
Kijk daarom ook goed welke feestdagen op een vrijdag of maandag vallen, want dan maken de meeste Spanjaarden er een soort mini-vakantie van en is het, vooral aan de kust, een drukte van jewelste.
Op oudejaarsavond, 31 december eten de Spanjaarden bij elke klokslag van 12 uur om middernacht één druif. Volgens de traditie brengt dit geluk voor het komende jaar. Nieuwjaarsdag vieren de Spanjaarden met hun familie. Ze blikken dan terug op het afgelopen jaar en bespreken hun goede voornemens voor het aankomende jaar.
Driekoningen wordt in Spanje uitgebreid gevierd, want het is een herdenkingsfeest dat een beetje lijkt op onze Sinterklaasviering. Op deze dag wordt de Bijbelse gebeurtenis gevierd dat de wijzen uit het oosten een opgaande ster zagen en daarop de koning der Joden gingen zoeken. Ze kwamen in Bethlehem en vonden daar Jezus, de pasgeboren koning der Joden. De drie wijzen kregen namen: Caspar, Melchior en Balthasar. Ongeveer een week voor Kerst schrijven kinderen brieven aan de drie Wijzen met daarin hun wensen voor Driekoningen. Op 5 januari vinden overal Driekoningenoptochten (Cabalgatas de Reyes Magos) plaats en krijgen de kinderen op 6 januari hun geschenken van de Drie Wijzen.
Op 19 maart wordt in heel Spanje Vaderdag gevierd. Net als in Nederland is Día del Padre een feestdag ter ere van vaders waarbij het vaderschap centraal staat. Spanje onderscheidt zich wel met de datum: altijd op 19 maart, toevallig valt dat in 2023 op een zondag. In Nederland valt Vaderdag altijd op de derde zondag van juni.
In de regio’s Valencia en Murcia wordt op Vaderdag tevens Día de San José gevierd (Sint Jozef-dag) gevierd, een katholieke feestdag ter ere van Josef. Jozef wordt gezien als een goede vader omdat hij adoptievader van Jezus was en wordt al sinds de 10e eeuw herdacht. Sinds 1479 een officiële feestdag. En traditioneel maken de kinderen een heerlijk ontbijtje voor hun vader en geven ze een klein cadeautje. Ook zal er uitgebreid gekookt worden of gaat de familie uiteten. Voor degene van wie de vader is overleden wordt er geld gedoneerd aan een liefdadigheidsinstelling.
In 1870 heeft Paus Pius IX, Jozef als beschermer van de kerk uitgeroepen. Hiermee is Jozef tevens de patroonheilige van de meeste arbeiders, vandaar de vrije dag op 19 maart.
In de week voor Pasen (Semana Santa) ligt het openbare leven volledig stil. Het katholieke Spanje dompelt zich onder in tradities. Als het werk het toelaat, zorgen veel Spanjaarden ervoor dat ze de gehele week van de Semana Santa vrij zijn. Je kijkt je ogen uit bij de processies en de sereniteit in de dorpen en steden. Lees hier de ervaringen van onze correspondent Ingrid Smit in Málaga:
Of het een vrije dag is, wordt per regio bepaald, maar behalve in Catalonië is dat meestal wel het geval. Deze heilige donderdag markeert het begin van de lijdensweg van Jezus. Op deze dag wordt het laatste avondmaal van Christus met zijn twaalf apostelen herdacht waar hij zijn brood en wijn heeft gedeeld. Deze heilige maaltijd wordt ook wel de eucharistie genoemd. De eucharistie, het nalaten van het lichaam en bloed van Jezus, is het belangrijkste sacrament van de Rooms-Katholieke kerk. Het driedaagse Paasfeest, ook wel Paastriduüm genoemd, begint officieel met de avondmis op Jueves Santo. Tijdens de avondmis wordt in aanwezigheid van zoveel mogelijk gelovigen de eucharistie gevierd, ter herdenking van het laatste avondmaal. Binnen verschillende kerken wordt er op verschillende manieren uiting gegeven aan Jueves Santo. Zo is het in de katholieke kerk bijvoorbeeld gebruikelijk om alle (kruis)beelden met een wit kleed af te dekken. Wit staat voor goed, vreugdevol en heilig.
Vrijdag 7 april: Goede Vrijdag (Viernes Santo)
Op deze nationale feestdag herdenken christenen de kruisiging en dood van Jezus op de heuvel Golgotha nabij de stad Jeruzalem. Jezus stierf volgens de Bijbel door de kruisdood, nadat hij door de Romeinse stadhouder Pontius Pilatus op aandrang van het sanhedrin, de Joodse hoge raad, hiertoe was veroordeeld.
Zondag 9 april: Eerste Paasdag (Domingo de Pascua)
Met Pasen vieren de christenen dat Jezus is opgestaan uit de dood. Op paaszondag (Domingo Ramos), de zondag voor Pasen, gaan de kinderen in hun nieuwste kleren naar de kerk waar ze palmtakken krijgen en door de stad lopen om de intocht van Jezus in Jeruzalem te herdenken. Aan het einde van de dag geven de kinderen hun palmtakken aan hun grootouders in ruil voor snoep.
Maandag 10 april: Tweede Paasdag (Lunes de Pascua)
Geen officiële nationale feestdag, maar veel regio’s geven de Spanjaarden vrij of ze nemen zelf een vrije dag op om even bij te tanken van al het Christelijke feestgedruis.
Maandag 1 mei: Dag van de Arbeid (Fiesta del Trabajo)
In Spanje is Primero de Mayo een nationale feestdag en dus een vrije dag in het hele land. Het is echter ook een dag waarbij de Spaanse vakbonden oproepen om te demonstreren tegen de overheid en om betere werkomstandigheden te eisen.
Maria-Tenhemelopneming of Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart is een nationale feestdag in Spanje die haar wortels heeft in de katholieke kerk. Het is de dag waarop de opneming van Maria in de hemel met lichaam en ziel wordt herdacht en gevierd. Veel Spanjaarden vieren dit in de kerk, maar deze dag staat vooral symbool voor het einde van de drukke zomerweken. Overal worden feesten georganiseerd, veelal met vuurwerk, muziek, dans en stierenvechten. In Sevilla wordt ter ere van María een grote processie gehouden.
Dit feest wordt in Spanje ook wel Día de la Hispanidad genoemd, een dag waarop Spanjaarden laten zien trots te zijn op het feit dat ze een Spanjaard zijn; ze vieren dat Columbus Amerika ontdekte in 1492. Vanaf dit moment wordt het Spaanse rijk steeds groter en machtiger en is het zelfs het meest invloedrijkste land ter wereld. Het grootste feest vindt plaats in Madrid met onder andere stierenvechten, parades en het militaire defilé waarbij het Spaanse leger aan de koning en aan de minister-president van Spanje hun militaire kracht laten zien. In Zaragoza vinden op dezelfde dag de Virgen del Pilar feesten plaats terwijl de Virgen del Pilar ook de schutspatroon van de Guardia Civil politie is.
Woensdag 1 november: Allerheiligen (Fiesta de Todos los Santos)
In Spanje is Allerheiligen, de dag na Halloween, een traditionele dag waarop de Spanjaarden eer betonen aan de overleden personen, hetzij bekenden, familieleden of andere dierbaren. Op deze dag is het heel normaal dat hele families naar de kerkhoven gaan om daar bloemen neer te leggen op de graven van de overleden familieleden. Op 1 november worden volgens de katholieke kerk niet alleen alle bekende heiligen vereerd, maar ook de onbekende. Volgens het katholieke geloof zijn er drie bestaansvormen: het leven op aarde, de gestorvenen die nog niet naar de hemel zijn gegaan en tenslotte alle gestorvenen die wèl naar de hemel zijn gegaan. Deze laatsten worden beschouwd als heilig en zij worden allemaal herdacht op de dag van Allerheiligen, de Día de todos los Santos. De dagen voor 1 november worden de graven schoongemaakt, terwijl bloemenwinkels volle omzet draaien.
Op 2 november volgt Allerzielen, Día de Difuntos, maar dat is geen vrije dag voor de Spanjaarden.
Woensdag 6 december: Dag van de Grondwet (Día de Contitución Española)
Op deze dag wordt herdacht dat er een grondwet op werd gesteld in het jaar 1978, een belangrijk feit wat elk jaar herdacht wordt. De grondwet, ook wel Carta Magna genoemd, werd opgesteld nadat de dictator Franco drie jaar daarvoor in 1975 overleed en er een nieuwe democratie werd gevormd in Spanje. Op deze feestdag worden er in het hele land verschillende ceremonies en activiteiten georganiseerd die in het teken staan van deze grondwet.
Deze dag staat in het teken van de Inmaculada Concepción ofwel de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, wat een dogma van de Katholieke Kerk is dat met een hoogfeest gevierd wordt op 8 december, negen maanden voor het feest van de geboorte van Maria op 8 september. Het dogma bevestigt de bijzondere status van Maria door te stellen dat zij verwekt werd en ter wereld kwam zonder met de erfzonde te zijn bevlekt. In Spanje en vele andere katholieke landen is deze dag een feestdag en dus ook een vrije dag.
De Natividad del Señor is de dag van de geboorte van Jezus volgens Lucas 2, het bekendste kerstverhaal waarbij het kerstfeest een herinnering is aan de geboorte van Jezus. Net als in Nederland is dit een familiefeest en heeft iedereen een uitgebreide kerstmaaltijd voordat zij naar de kerk gaan voor de middernachtmis, La misma del Gallo. Gallo betekent in het Spaans haan, omdat een haan het leven van Jezus Christus aankondigde.