We volgen en lezen elkaars blogs al jaren, ik wist ook dat ze boeken heeft geschreven, maar die had ik tot voor kort nog niet gelezen. En toen ontmoetten we elkaar een paar maanden geleden persoonlijk tijdens een feestje van onze vriendin Ingrid in Coín, Málaga. We raakten niet uitgepraat. Ik heb het over de auteur van het boek ‘Isabel’: Marion Hoogwegt.
De geschiedenis van Spanje
Sinds ik in Spanje woon, ben ik mij intensiever gaan verdiepen in de geschiedenis van het land. Want zoals Marion mij ook mailde: ‘Als je het verleden van Spanje niet kent, zul je het heden nooit begrijpen.’ Ik verslind inmiddels boeken, documentaires, films en series over de historie van Spanje. En daarin ben ik vooral gefascineerd door de Spaanse burgeroorlog. Waarom? Omdat het zo complex was, zeker in combinatie met het communisme, fascisme en de Tweede Wereldoorlog. Maar vooral omdat deze geschiedenis nog zo pril is; dictator Franco overleed pas in 1975. Mijn generatie bestaat dus uit ‘de kinderen van’ en hun ouders hebben zoveel verliezen geleden, echte armoede gekend en onmenselijkheid meegemaakt, dat dit nu nog steeds voelbaar is onder de bevolking. Ik schrijf ‘voelbaar’, want het is bij de meeste Spanjaarden nog steeds een verboden onderwerp, omdat oude wonden dan worden opengereten, wonden die nooit zijn geheeld.
Verboden onderwerp
Ik moet meteen denken aan aflevering 3 – De tentakels van Franco – van de NPO-serie ‘Brieven aan Andalusië’, gemaakt door de Nederlandse journalist Stef Biemans. Zie dit blog dat ik er destijds over schreef. Maar dit ‘verboden’ onderwerp wordt ook duidelijk in het boek ‘Isabel’. De auteur, Marion Hoogwegt heeft het levensverhaal van haar schoonmoeder Isabelle Badillo op voortreffelijke wijze op papier gezet.
Haar leven begint in Ronda, Andalusië
Het verhaal begint in Ronda, in 1936, waar Isabel een heerlijke, veilige jeugd heeft met al haar familie om zich heen. Als lezer kom je meteen in Andalusische sferen doordat de geluiden, geuren, smaken, beelden, gewoontes en tradities voortreffelijk zijn verwoord.
In de zomer van 1936 gaat het hele gezin, zoals ieder jaar, met hun schommelboot de feria’s af in de provincie Málaga. Voor Isabel is dat altijd de leukste tijd van het jaar, omdat ze dan haar vader dicht bij zich heeft. Haar vader is de burgemeester van Ronda, dus de rest van het jaar werkt hij veel.
Politieke onrust
Dat jaar is er al veel politieke onrust in Spanje. Stakingen, verzet tegen het regime en gewapende mannen op straat. Via de radio vernemen ze dat generaal Franco oprukt en ‘het Spaanse volk moet worden gezuiverd van linkse elementen’.
In veiligheid
Voor haar Republikeinse vader dreigt steeds meer gevaar, vooral omdat hij lid is van de vrijmetselarij dat over een kam wordt geschoren met het communisme. Hij besluit eerst om zijn 17-jarige dochter veilig te stellen door haar naar vrienden in Gibraltar te sturen. Dat is de eerste vluchtplek waar Isabel belandt. Na haar 18e verjaardag wordt ze gelukkig met haar ouders en broertje herenigd in Valencia. Ondanks dat een burgeroorlog dreigt, zijn ze daar anderhalf jaar relatief gelukkig in een soort woongemeenschap met gelijkgestemden. Maar in februari 1939 zitten de fascisten hen op de hielen en besluiten ze naar Frankrijk te vluchten.
Overleven in ballingschap
Vanaf dat moment ervaar je het leven van Isabel en haar familie echt door de ogen van een jonge vrouw die eigenlijk in de bloei van haar leven is, maar voortdurend moet vluchten, in angst leeft, honger heeft en zich overal in Frankrijk buitenstaander, verstoten en buitenlander voelt. Ze wordt meerdere malen gescheiden van haar vader. Ze belanden eerst in Saint Cyprien en worden daarna kriskras door Frankrijk steeds naar andere ballingsoorden gebracht. Het is voor mij voor het eerst dat ik lees hoe het er in die ballingsoorden aantoe ging en hoe de Spaanse vluchtelingen hebben moeten lijden.
Verliefd op een communist
Wanneer ook Frankrijk wordt bezet door de nazi’s wordt de situatie voor Isabel en haar familie nog heftiger. Toch wordt ze in Frankrijk, in ballingschap verliefd op de communistische Alejandro. Wat ze met hem allemaal meemaakt, verklap ik nog niet, maar zijn fanatieke communistische overtuigingen zorgen ervoor dat haar leven nooit meer wordt zoals het was.
Pas in 1948 keert Isabel met haar moeder en broertje terug naar Ronda. Haar vader kan onmogelijk terug naar Spanje, want dan zal hij acuut worden berecht of geëxecuteerd. Wat ik verdrietig vind is dat Isabel ook in Spanje blijft rondzwerven. Ronda wordt nooit meer het Ronda uit haar jeugd en de angst en onveiligheid blijven in alle vezels van haar lijf opgesloten zitten. Als overleven je motto is geworden, weet je dat misschien wel nooit meer te keren.
De gesprekken met haar zonen
Ik kan nog uren doortypen over het levensverhaal van Isabel, maar sluit liever af met een citaat uit het nawoord van Marion Hoogwegt:
“Het verhaal dat je in dit boek aantreft, beschrijft het leven van mijn schoonmoeder, Isabelle Badillo. Ik leerde haar kennen in 2009, ze was toen 91 jaar oud. Al snel had ik bewondering voor deze vrouw die, ondanks de extreme wisselingen van het lot, altijd van haar man is blijven houden en nooit iemand heeft willen belasten met haar problemen. Een sterke en intelligente dame die steeds weer de kracht vond om de stormachtige tegenslagen in haar leven te doorstaan. Dit boek is gebaseerd op lange gesprekken die ik over isabel heb gevoerd met haar zonen Salvador en Sergio. Deze verhalen vormen de bouwstenen van het boek. Nagenoeg alles wat ik heb beschreven is echt gebeurd.”
Hoog literair niveau
Nee, geen roman, maar een echte familiegeschiedenis, geschreven op hoog literair niveau waardoor dit boek voor mij in het rijtje hoort van de boeken van Isabel Allende. ‘Isabel’ is geschreven in de ik-vorm waardoor je als lezer volledig in de huid en gedachten van de hoofdpersoon kruipt. Dit boek zit nog steeds op mijn netvlies.
Je kunt ‘Isabel’ voor 19,95 euro bestellen bij de auteur zelf: marion.hoogwegt@gmail.com